تنظیم برنامه کودی جامع برای تولید گندم یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر کیفیت و عملکرد در روش‌های کشت دیم و آبی است. گندم به‌عنوان یکی از محصولات استراتژیک زراعی، نه‌تنها به تأمین غذای مردم کمک می‌کند، بلکه نقش کلیدی در اقتصاد  کشور دارد.

با توجه به تنوع شرایط آب و هوایی و خاکی در مناطق مختلف کشور ایران، نیاز به برنامه‌ریزی و تدوین برنامه کودی و تغذیه برای تأمین عناصر غذایی ماکرو و میکرو، در هر دو روش کشت دیم و آبی برای تولید گندم احساس می‌شود. در اینجا به بررسی نیازهای کودی گندم شامل زمان‌بندی و نحوه استفاده از کودها در مراحل مختلف رشد، می‌پردازیم تا کشاورزان گندم‌کار عزیز بتوانند با رعایت برنامه تغذیه به بیشترین بازدهی از مزرعه خود برسند.

جدول کود دهی گندم آبی و استفاده از هیومیک اسید

برنامه کود دهی گندم آبی در  جدول زیر آمده است:

بذر مال گندم با هیومیک اسید بامفورد

در صورتی که مصرف خاکی و محلول پاشی عناصر غذایی کم مصرف سخت و نامقدور باشد، بذر مال روشی مقرون‌به‌صرفه و مناسب برای تأمین نیاز غذایی موردنیاز گندم برای جوانه زنی خواهد بود. بذر مال کردن گندم می‌تواند به افزایش غلظت عناصر غذایی در قسمت‌های خوراکی و دانه گیاه و ارتقای میزان عملکرد و تولید منجر گردد.

بذرمال کردن گندم با هیومیک اسید باعث افزایش جوانه‌زنی، بهبود رشد اولیه و مقاومت به تنش‌ها از جمله سرمازدگی و تنش خشکی می‌شود. استفاده از کود هیومیک اسید بامفورد در برنامه کودی گندم منجر به بهبود ساختار خاک، افزایش جذب عناصر غذایی و تحریک رشد ریشه‌ها می‌شود.

این امر همچنین می‌تواند به بهبود مقاومت گیاه به تنش‌های محیطی و افزایش عملکرد مزرعه گندم کمک کند. نوع مایع اسید هیومیک را می‌توان به‌صورت بذر مال در زمان کشت گندم مصرف کرد. این عمل شرایط سبز شدن و جوانه زدن دانه گندم را نیز بهبود می‌دهد.

محلول پاشی سایر عناصر ریز مغذی مثل روی نیز به دلیل برطرف کردن سریع کمبود و کاهش سمیت ناشی از تجمع این عناصر در خاک، روش بسیار مناسبی می‌باشد. کمبود روی در گندم باعث تغییر رنگ برگ از سبز طبیعی و سالم به سبز برنزی کدر شده و در برگ لکه‌هایی به صورت سوختگی و علائم تنش خشکی ظاهر می‌شود. می‌توان از ترکیب کودهای آمینو اسید، هیومیک اسید و روی برای بذر مال گندم استفاده کرد.

مرحله جوانه زنی و کاربرد هیومیک اسید

فسفر در خاک تحرک کمی دارد و بیشتر آن در مراحل اولیه رشد گندم از جمله جوانه زنی جذب می‌شود. به دلیل تحرک کم فسفر در خاک استفاده از آن در نزدیکی محل ریشه گیاه از طریق آبیاری دارای اهمیت است.

وجود فسفر برای گندم به‌عنوان یکی از عناصر اصلی برای رشد زایشی و نمو گندم ضرورت دارد و تأمین میزان متعادل این ماده برای تولید بالای گندم ضروری است و در به وجود آمدن خوشه نقش مهمی دارد.

مصرف هیومیک اسید بامفورد (BAMFORD) به صورت کود آبیاری در مرحله جوانه‌زنی گندم موجب بهبود قابلیت جذب ریشه‌ها و افزایش فعالیت میکروبی خاک می‌شود. این فرآیند سبب تقویت رشد اولیه گیاه و افزایش مقاومت به شرایط نامساعد محیطی نیز می‌شود. استفاده از اسید هیومیک بامفورد جذب فسفر را افزایش می‌دهد.

مرحله پنجه زنی گندم

در مرحله پنجه‌زنی گندم مصرف کود فسفیت پتاسیم ، به تحریک توسعه ریشه‌ها و افزایش پنجه‌های جانبی کمک می‌کند. این کود به بهبود تأمین انرژی گیاه و افزایش مقاومت به بیماری‌ها و تنش‌های محیطی نیز منجر می‌شود. از سوی دیگر، فسفیت پتاسیم با تقویت متابولیسم گیاه، به بالاتر رفتن عملکرد نهایی گندم کمک می‌کند. مزایای دیگری مثل قارچ کشی و بهبود مقاومت گیاه در برابر عوامل محیطی و اصلاح بافت خاک را نیز شامل می شود.

 در این مرحله استفاده از هیومیک اسید بامفورد، آمینو اسید و عصاره جلبک دریایی، بهترین کود مایع برای تقویت گندم است.

زمان ساقه دهی گندم

کود سیلیکات پتاسیم به تقویت ساقه‌های گندم کمک می‌کند و باعث افزایش استحکام آنها می‌شود که این امر مانع از  ورس (خوابیدگی گندم) و آسیب آن در برابر باد و باران می‌شود. همچنین، این کود می‌تواند به بهبود جذب آب و مواد مغذی در گیاه کمک کند و در نتیجه باعث رشد بهتر می شود.

علاوه بر این، سیلیکات پتاسیم به افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و آفات کمک می‌کند و در زمان به ساقه رفتن گندم باعث افزایش سفتی و استحکام بافت‌های ساقه و افزایش استحکام دیواره سلولی می‌شود. 

کوددهی و تغذیه گندم هنگام خوشه دهی

از مراحل مهم تغذیه گندم، مرحله تشکیل خوشه و دانه‌بندی می باشد. در این مرحله گندم به مجموعه‌ای از عناصر ماکرو و میکرو از جمله آهن، روی، منگنز و بور برای خوشه گیری بهتر نیاز دارد. استفاده از کود مخصوص گندم و کود جلبک دریایی در زمان خوشه‌دهی گندم به چند دلیل حائز اهمیت است.

پتاسیم بر خلاف ازت و فسفر نقش ساختمانی در گیاه ندارد؛ ولی حدود ۵۰ درصد آنزیم‌های گیاهی برای فعالیت بهتر به پتاسیم وابسته هستند. پتاسیم موجود در هیومیک اسید بامفورد با تنظیم فشار اسمزی سلول‌های روزنه برگ، باعث افزایش مقاومت گندم در شرایط کم آبی و خشکی می‌شود و همچنین مصرف آن در زمان پر شدن دانه به صورت آبیاری باعث افزایش تولید نشاسته کربوهیدرات در دانه و پر شدن بیشتر دانه‌ها و افزایش کیفیت دانه گندم می‌شود.

جدول کود دهی گندم دیم

جدول کود دهی گندم دیم در زیر آمده است:

کوددهی گندم دیم

تغذیه گندم قبل از کشت

استفاده از کود فسفات تریپل و کود هیومیک پیش از کاشت گندم دیم به دلیل اثر مثبت این عناصر بر رشد و توسعه گندم بسیار حائز اهمیت است. فسفات تریپل به بهبود ریشه‌زنی و رشد اولیه گیاه کمک کرده و باعث افزایش ذخایر انرژی در گیاه می‌شود که برای مراحل اولیه رشد ضروری است. همچنین، فسفر نقش مهمی در تشکیل دانه دارد و به بهبود کیفیت محصول نهایی کمک شایانی می‌کند.

 از دیگر طرف، کود هیومیک به عنوان یک منبع ماده آلی، موجب تقویت رشد و بهبود ساختار خاک و افزایش ریشه زایی و به تولید محصول بیشتر کمک می‌کند. با مصرف این دو کود به صورت محلول پاشی قبل از کاشت گندم، شرایط بهتری برای رشد و توسعه گندم دیم فراهم می‌شود و به این ترتیب، عملکرد بالاتری در زمان برداشت حاصل می‌گردد.

کود بذرمال گندم

آمینو اسیدها به عنوان سازنده‌های پروتئین، به افزایش مقاومت آن در برابر تنش‌های محیطی و تقویت سیستم ایمنی گندم کمک می‌کند. کود هیومیک اسید بامفورد نیز با بهبود ساختار خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب و مواد مغذی، تحریک ریشه زایی و آسان کردن جذب عناصر غذایی، شرایط مناسب تری را برای ریشه‌زایی گندم به وجود می آورد. استفاده از این کودهای مهم در برنامه کودی گندم دیم باعث می‌شود که بذرها سریع‌تر جوانه بزنند و رشد بهتری داشته باشند. استفاده از کود هیومیک اسید بامفورد نیز با اثر تحریک ریشه زایی و اصلاح خاک برای مرحله بذرمال سفارش می شود. برای خرید هیومیک اسید هیومیک بامفورد می توانید از قسمت فروشگاه نسبت به خریداری اقدام نمایید. و برای خرید عمده نیز می توانید از طریق تماس با شرکت نسبت به دریافت قیمت و خرید اقدام نمایید.

کود پنجه زنی گندم

استفاده از کود جلبک دریایی به همراه کودهای مخصوص گندم و جو و هیومیک اسید در زمان پنجه زنی گندم به صورت محلول‌پاشی، به طور چشمگیری عملکرد و کیفیت گندم را بهبود می‌بخشد. کودهای مخصوص گندم و جو حاوی درصد متعادلی از عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد گندم هستند که به تقویت پنجه‌ها و افزایش تعداد آنها کمک می‌کند.

در این مرحله، نیاز گیاه به نیتروژن و سایر عناصر درشت مغذی و ریزمغذی بیشتر می‌شود و محلول‌پاشی این کودها تأثیر مثبتی بر رشد گیاه خواهد داشت. کود جلبک دریایی نیز منبعی غنی از هورمون‌های گیاهی و مواد مغذی، به گندم دیم کمک می‌کند تا در برابر تنش‌های محیطی مقاوم شود. همچنین استفاده از این کودها همراه هیومیک اسید باعث کاهش مصرف کود و افزایش اثر آنها می گردد.

گندم  از ساقه تا خوشه دهی و کودهای موثر

کود سیلیکات پتاسیم نیز باعث افزایش بازدهی محصول، بهبود کیفیت گندم تولیدی، افزایش جذب مواد مغذی و افزایش مقاومت گندم در برابر شرایط نامساعد محیطی مثل باد می‌شود.استفاده از کود مخصوص گندم و جو باعث افزایش تناژ گندم شده و می‌توان از آن به صورت محلول پاشی استفاده نمود که میزان برداشت تا گندم در هکتار را به حدود8 تن گندم در هکتار افزایش دهد.

سخن آخر

برنامه کودی مناسب برای کشت گندم در روش‌های دیم و آبی، می‌تواند تأثیر زیادی بر افزایش عملکرد و کیفیت محصول داشته باشد. با توجه به تنوع شرایط زراعی و نیازهای خاص هر منطقه، لازم است کشاورزان نیازهای کودی گیاه را شناسایی کرده و با استفاده از کودهای مناسب و زمان‌بندی صحیح، به تقویت خاک و محصول بپردازند. توجه به توصیه‌های فنی و به‌کارگیری نکات بیان‌شده در این مقاله می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری در کشت گندم منتهی شود.